Paracetamol là một loại thuốc giảm đau vô cùng phổ biến, thường có mặt trong tủ thuốc gia đình hay các đơn thuốc. Tuy nhiên, bạn đã biết chính xác paracetamol là thuốc gì chưa? Tác dụng của paracetamol cũng như cách dùng paracetamol như thế nào? Những lưu ý khi dùng thuốc paracetamol?
Table of Contents
Thông tin thuốc Paracetamol
- Tên quốc tế: Paracetamol
- Loại thuốc: Giảm đau; hạ sốt.
Dạng thuốc và hàm lượng
- Uống: Nang: 500 mg.
- Nang (chứa bột để pha dung dịch): 80 mg.
- Gói để pha dung dịch: 80 mg, 120 mg, 150 mg/5 ml.
- Dung dịch: 130 mg/5 ml, 160 mg/5 ml, 48 mg/ml, 167 mg/5 ml, 100 mg/ml.
- Dịch treo: 160 mg/5 ml, 100 mg/ml.
- Viên nén có thể nhai: 80 mg, 100 mg, 160 mg.
- Viên nén giải phóng kéo dài, bao phim: 650 mg.
- Viên nén, bao phim: 160 mg, 325 mg, 500 mg.
- Thuốc đạn: 80 mg, 120 mg, 125 mg, 150 mg, 300 mg, 325 mg, 650 mg.
Tác dụng Paracetamol
- Paracetamol (acetaminophen hay N – acetyl – p – aminophenol) là chất chuyển hóa có hoạt tính của phenacetin, là thuốc giảm đau – hạ sốt hữu hiệu có thể thay thế aspirin; tuy vậy, khác với aspirin, paracetamol không có hiệu quả điều trị viêm.
Chỉ định Paracetamol
- Paracetamol được dùng rộng rãi trong điều trị các chứng đau và sốt từ nhẹ đến vừa.
- Paracetamol được dùng giảm đau tạm thời trong điều trị chứng đau nhẹ và vừa. Thuốc có hiệu quả nhất là làm giảm đau cường độ thấp có nguồn gốc không phải nội tạng.
- Paracetamol không có tác dụng trị thấp khớp. Paracetamol là thuốc thay thế salicylat (được ưa thích ở người bệnh chống chỉ định hoặc không dung nạp salicylat) để giảm đau nhẹ hoặc hạ sốt.
- Paracetamol thường được dùng để giảm thân nhiệt ở người bệnh sốt, khi sốt có thể có hại hoặc khi hạ sốt, người bệnh sẽ dễ chịu hơn. Tuy vậy, liệu pháp hạ sốt nói chung không đặc hiệu, không ảnh hưởng đến tiến trình của bệnh cơ bản, và có thể che lấp tình trạng bệnh của người bệnh.
Chống chỉ định Paracetamol
- Người bệnh nhiều lần thiếu máu hoặc có bệnh tim, phổi, thận hoặc gan.
- Người bệnh quá mẫn với paracetamol.
- Người bệnh thiếu hụt glucose – 6 – phosphat dehydro-genase.
Thời điểm phát huy tác dụng
- Tác dụng giảm đau của paracetamol có hiệu quả trong 30-60 phút sau khi dùng. Ảnh hưởng của thuốc kéo dài trong 3-4 giờ.
Cách dùng Paracetamol
- Paracetamol thường dùng uống. Ðối với người bệnh không uống được, có thể dùng dạng thuốc đạn đặt trực tràng;
- Tuy vậy liều trực tràng cần thiết để có cùng nồng độ huyết tương có thể cao hơn liều uống.
Liều lượng Paracetamol
- Không được dùng paracetamol để tự điều trị giảm đau quá 10 ngày ở người lớn hoặc quá 5 ngày ở trẻ em, trừ khi do thầy thuốc hướng dẫn, vì đau nhiều và kéo dài như vậy có thể là dấu hiệu của một tình trạng bệnh lý cần thầy thuốc chẩn đoán và điều trị có giảm sát.
- Không dùng paracetamol cho người lớn và trẻ em để tự điều trị sốt cao (trên 39,5OC), sốt kéo dài trên 3 ngày, hoặc sốt tái phát, trừ khi do thầy thuốc hướng dẫn, vì sốt như vậy có thể là dấu hiệu của một bệnh nặng cần được thầy thuốc chẩn đoán nhanh chóng.
- Ðể giảm thiểu nguy cơ quá liều, không nên cho trẻ em quá 5 liều paracetamol để giảm đau hoặc hạ sốt trong vòng 24 giờ, trừ khi do thầy thuốc hướng dẫn.
- Ðể giảm đau hoặc hạ sốt cho người lớn và trẻ em trên 11 tuổi, liều paracetamol thường dùng uống hoặc đưa vào trực tràng là 325 – 650 mg, cứ 4 – 6 giờ một lần khi cần thiết, nhưng không quá 4 g một ngày; liều một lần lớn hơn (ví dụ 1 g) có thể hữu ích để giảm đau ở một số người bệnh.
- Ðể giảm đau hoặc hạ sốt, trẻ em có thể uống hoặc đưa vào trực tràng cứ 4 – 6 giờ một lần khi cần, liều xấp xỉ như sau: trẻ em 11 tuổi, 480 mg; trẻ em 9 – 10 tuổi, 400 mg; trẻ em 6 – 8 tuổi, 320 mg; trẻ em 4 – 5 tuổi, 240 mg; và trẻ em 2 – 3 tuổi, 160 mg.
- Trẻ em dưới 2 tuổi có thể uống liều sau đây, cứ 4 – 6 giờ một lần khi cần: trẻ em 1 – 2 tuổi, 120 mg; trẻ em 4 – 11 tháng tuổi, 80 mg; và trẻ em tới 3 tháng tuổi, 40 mg. Liều trực tràng cho trẻ em dưới 2 tuổi dùng tùy theo mỗi bệnh nhi.
- Liều uống thường dùng của paracetamol, dưới dạng viên nén giải phóng kéo dài 650 mg, để giảm đau ở người lớn và trẻ em 12 tuổi trở lên là 1,3 g cứ 8 giờ một lần khi cần thiết, không quá 3,9 g mỗi ngày. Viên nén paracetamol giải phóng kéo dài, không được nghiền nát, nhai hoặc hòa tan trong chất lỏng.
Nên làm gì nếu quên một liều thuốc Paracetamol?
- Vì thuốc paracetamol thường chỉ được sử dụng khi cần thiết, bạn có thể không cần một lịch trình dùng thuốc.
- Nếu bạn đang sử dụng thuốc thường xuyên, sử dụng liều bị quên ngay khi bạn nhớ. Nếu gần với liều kế tiếp, bạn hãy bỏ qua liều đã bỏ lỡ và sử dụng liều tiếp theo.
Điều gì sẽ xảy ra nếu dùng quá liều thuốc Paracetamol?
- Hãy gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm y tế địa phương gần nhất nếu bạn nghĩ rằng mình đã sử dụng thuốc quá liều.
- Các dấu hiệu đầu tiên của quá liều thuốc paracetamol bao gồm ăn mất ngon, buồn nôn, nôn mửa, đau dạ dày, đổ mồ hôi, nhầm lẫn hoặc yếu. Các triệu chứng sau có thể bao gồm đau vùng thượng vị, nước tiểu sẫm màu, vàng da hoặc mắt trắng.
Những điều nên tránh khi sử dụng thuốc paracetamol
- Không sử dụng bất kỳ loại thuốc không kê toa nào để trị ho, cảm lạnh, dị ứng hoặc thuốc giảm đau mà không có ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ.
- Paracetamol có trong nhiều loại thuốc, do đó nếu bạn sử dụng một số sản phẩm nhất định cùng nhau, bạn có thể vô tình sử dụng quá nhiều paracetamol.
Tác dụng phụ thuốc paracetamol
Gọi số cấp cứu 115 ngay hoặc đến ngay trạm y tế gần nhất để kiểm tra nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào của phản ứng dị ứng với thuốc paracetamol: phát ban; khó thở; sưng mặt, môi, lưỡi hoặc họng. Ngưng sử dụng thuốc và đến gặp bác sĩ ngay nếu bạn có những tác dụng phụ nghiêm trọng như:
- Sốt nhẹ kèm buồn nôn, đau dạ dày và ăn mất ngon
- Nước tiểu sậm màu, phân có màu đất sét
- Bệnh vàng da (bao gồm triệu chứng vàng da hoặc vàng lòng trắng mắt).
Paracetamol có thể tương tác với thuốc nào?
Một số thuốc có thể tương tác với thuốc paracetamol. Bạn hãy cho bác sĩ biết tất cả các loại thuốc theo toa và thuốc không kê toa, vitamin, khoáng chất, các sản phẩm thảo dược và các loại thuốc do các bác sĩ khác kê toa.
Một số thuốc xảy ra tương tác khi kết hợp cùng với paracetamol:
- Acetaminophen, Amitriptyline, Amlodipine, Amoxicillin
- Aspirin, Atorvastatin, Caffeine, Clopidogrel, Codeine, Diazepam, Diclofenac
- Furosemide, Gabapentin, Ibuprofen, Lansoprazole, Levofloxacin
- Levothyroxine, Metformin, Naproxen, Omeprazole
Rượu (Ethanol): Tương tác nghiêm trọng
- Hãy hỏi bác sĩ trước khi dùng thuốc paracetamol (hoặc các thuốc chứa hoạt chất acetaminophen) cùng với rượu (Ethanol). Điều này có thể gây ra các phản ứng phụ nghiêm trọng ảnh hưởng đến gan.
- Đến gặp ngay bác sĩ nếu bạn bị sốt, ớn lạnh, đau khớp hoặc sưng, mệt mỏi hoặc suy nhược quá mức, chảy máu hay bầm tím, xuất hiện phát ban, ngứa da, ăn mất ngon, buồn nôn, nôn mửa, vàng da hoặc mắt trắng.
- Nếu bác sĩ kê toa các loại thuốc này cùng với nhau, rất có thể bạn cần phải được điều chỉnh về liều thuốc hoặc thực hiện các xét nghiệm đặc biệt để sử dụng cả hai loại thuốc một cách an toàn.
- Điều quan trọng là bạn phải trình bày với bác sĩ về tất cả các loại thuốc khác mà bạn sử dụng, bao gồm cả các vitamin và thảo dược. Không được ngưng sử dụng bất cứ loại thuốc nào khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Bệnh về gan: Tương tác nghiêm trọng
- Acetaminophen chủ yếu được chuyển hóa trong gan thành các dạng không hoạt động. Tuy nhiên, số lượng nhỏ các dạng này được chuyển đổi theo các con đường nhỏ hơn thành các chất chuyển hóa, điều này có thể gây độc gan hoặc làm xuất hiện chứng bệnh Methemoglobinemia.
- Bệnh nhân bị suy gan có thể có nguy cơ tăng độc tính do tăng hoạt động của các đường chuyển hóa nhỏ. Tương tự, sử dụng acetaminophen quá mức hoặc thường xuyên có thể làm ứ đọng các enzyme gan thiết yếu và dẫn đến sự trao đổi chất tăng lên theo các con đường nhỏ. Tổn thương gan nghiêm trọng, bao gồm cả trường hợp suy gan cấp dẫn đến ghép gan và tử vong, đã được báo cáo ở những bệnh nhân sử dụng acetaminophen.
- Việc sử dụng thuốc paracetamol nên được xem xét một cách thận trọng, đặc biệt ở những bệnh nhân bị suy gan. Bệnh nhân nên được theo dõi lâm sàng chức năng gan. Bạn cũng nên tránh uống rượu trong khi dùng thuốc có chứa acetaminophen.
- Liều acetaminophen tối đa không được vượt quá liều khuyên dùng hàng ngày (4g/ngày đối với người lớn và trẻ em từ 12 tuổi trở lên). Bạn nên đọc tất cả các nhãn thuốc theo toa và không kê toa để đảm bảo chúng không chứa acetaminophen, hoặc tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế nếu bạn thấy không chắc chắn.
Nguồn tham khảo
- Thuốc Paracetamol: https://thuocdactri247.com/thuoc-paracetamol/. Truy cập ngày 29 tháng 06 năm 2020.
- Thuốc Paracetamol: https://www.daugiatuthien.com.vn/thuoc-paracetamol-sanofi-500mg.html. Truy cập ngày 29 tháng 06 năm 2020.
- Thuốc Paracetamol: https://www.medicines.org.uk/emc/product/5164/pil. Truy cập ngày 29 tháng 06 năm 2020.
Tổng Hợp: Phongkhamchuyengan.net
